Pytanie egzaminacyjne na 3 dan: How do you make use of your Kyudo training in your daily life?
Pewnie możnaby zapytać (lub możesz zapytać siebie), czym jest dla Ciebie kyudo, czy (na ile) traktujesz je na serio. A zamiast gwiazdki w tytule wstawić np. “a”, “i”, “lub”, “czy”, “to”, “ponad” lub jeszcze inny spójnik. Zależy to pewnie od wielu czynników i może jeszcze wrócimy do tego. Ale dziś będzie bardzo pragmatycznie – trochę życiowo-kyudowych porad.
Sensei Nobuyuki Kamogawa 鴨川信之 był jednym z nielicznych, którym nadano najwyższy możliwy w kyudo stopień – 10 dan. Możecie przeczytać o Nim kilka zdań. Zostawił (jak sam to określił) “dla potomnych” zbiór swoich zapisków i przemyśleń, które w sumie możnaby podsumować krótko modnym ostatnio zwrotem: bądź uważny.
Warto się nimi zapoznać i wracać od czasu do czasu.
O czym powinni codziennie pamiętać ludzie kyudo
弓道人の日常の心掛け
Poza dojo
- Podczas niesienia bagażu lżejszą rzecz (łuk) lepiej jest trzymać lewą ręką (gdy nie masz innego bagażu trzymaj łuk prawą ręką).
Noszenie ciężkich rzeczy w yunde (ręce łucznej) wpływa na strzelanie (np. drżenie [ręki]). - Poruszając się w zatłoczonych miejscach, trzymaj łuk pionowo i nie noś go na ramieniu.
Unikaj wchodzenia w drogę innym pieszym. Poza tym noszenie łuku na ramieniu jest nieeleganckie. - Nie chodź z wiszącym łukiem, trzymając go za cięciwę.
To niegrzeczne. A jeśli cięciwa pęknie, istnieje ryzyko, że łuk odbije się rykoszetem i wyrządzi krzywdę innym osobom. - Nie wystawiaj sprzętu łuczniczego na bezpośrednie działanie promieni słonecznych.
Niszczysz tak sprzęt. - Gdy jest gorąco, nie używaj plastikowych pokrowców na łuk (yumibukuro). Istnieje ryzyko, że łuk się przegrzeje i odkształci.
- Używaj wewnętrznego pokrowca (nakabukuro) do ochrony łuku i obchodź się z nim ostrożnie.
Uważaj, żeby nie uszkodzić cennego łuku. - W przypadku pakowania łuku do samochodu [osobowego], wkładaj go motohazu (dolnym końcem) do miejsca kierowcy.
Myśląc o bezpieczeństwie istnieje większe ryzyko uszkodzenia górnej części (uwasekiita), ponieważ jest dłuższa. - Nie zostawiaj łuku w samochodzie.
Może ulec deformacji pod wpływem ciepła. - Nie wnoś napiętego łuku do pociągu lub samochodu.
Jeśli cięciwa pęknie, istnieje ryzyko, że łuk odbije się rykoszetem i wyrządzi krzywdę innym osobom. - W przypadku nadawania łuku jako bagaż w samolocie, zawsze należy stosować około 30 cm wzmocnienia na górne i dolne końce (sekiita) oraz korpus łuku.
Zapobiega to złamaniu podstawy sekiita, która jest najsłabszą częścią łuku.
Wejście i wyjście z dojo
- Zdejmując obuwie, zrób to w przedsionku (shikidai 式台) i odstaw je na bok lub umieść na półce jeśli taka istnieje.
To zdroworozsądkowe zachowanie wynikające z codziennej etykiety, mające na myśli utrzymywanie porządku. - Otrzymując od kogoś buty lub zōri i zakładając je zawsze używaj do tego rąk.
Robiąc tak wyrażasz swoją wdzięczność. - Wchodząc do dojo zdejmij kurtkę lub płaszcz. Nie wykonuj ukłonu przed kamiza w grubym [zewnętrznym] ubraniu.
Dojo znajduje się w pomieszczeniu zamkniętym i grzecznie jest zdjąć okrycie zewnętrzne. Haori jest ubraniem domowym i można go nosić (męskie haori to strój formalny).
Wewnątrz dojo
- Ukłoń się formalnie (hairei 拝礼) do kamidana lub flagi, a jeśli nic takiego nie ma, udaj się do tokonoma (kamiza) i wykonaj pojedynczy ukłon (ichirei 一礼) zanim przywitasz nauczycieli i sempaiów.
Najpierw kłaniamy się dojo, a następnie witamy się z osobami. - Nie zwracaj się do ludzi po imieniu, tak jak ma to miejsce w szkolnych klubach sportowych. W dojo nawet koledzy są nazywani po imieniu z honorowymi tytułami.
Jeśli szanujesz osobowość [pozycję, indywidualność] każdego, nie powinieneś zwracać się do niego po imieniu. Może to być forma przyjaznego zwracania się między seniorami, juniorami i kolegami, ale jeśli myślisz o dojo jako miejscu, w którym uczysz się szanować etykietę i osiągać „oświecenie”, to powinieneś to rozumieć. - Unikaj siadania na miejscu dla sędziów (shinpan seki 審判席).
Jeśli to jednak konieczne, usiądź w seiza. - Nigdy nie pal w dojo.
Jest to uciążliwe dla osób strzelających. Ukazuje brak szacunku. Wnętrze dojo nie jest miejscem na relaks. - Podczas używania łuku nie noś biżuterii, takiej jak pierścionki czy kolczyki.
Nie noś niczego poza tym, co jest konieczne do naciągnięcia łuku. - Nie rozmawiaj i nie śmiej się głośno w dojo oraz pamiętaj o zachowaniu dyscypliny [zasad].
Zachowaj ciszę, aby nie przeszkadzać innym w ćwiczeniach. - Nie siadaj w dojo w tatehiza 立て膝 („po turecku”). Należy również unikać siedzenia „w kucki”.
Preferowanym sposobem jest seiza. - Wchodząc lub wychodząc z pomieszczenia nie należy stawać na progu. Zaleca się również, aby nie chodzić po krawędziach tatami ani nie siadać na krawędzi.
Przyspieszy to zniekształcenie progu. Przyspiesza to również zużycie krawędzi tatami. - Podczas odbierania nagrody leżącej na mato, lekko go dotknij, aby wyrazić wdzięczność i dopiero przyjmij nagrodę.
Wyraź swoją wdzięczność poprzez przekazanie ducha (ki) do mato.
Obsługa sprzętu łuczniczego
Łuk, cięciwa
- Po powitaniu należy najpierw naciągnąć łuk, wyregulować jego kształt, a następnie się przebrać.
Przed egzaminem lub zawodami pozwól łukowi uspokoić się przez co najmniej pół godziny. - Pomagając w naciąganiu łuku [bez yumiza], stań stabilnie [napnij nogi], trzymaj końcówkę łuku (urahazu) obiema dłońmi na ramieniu. Nie kładź ręki na himezori i nie przytrzymuj łuku siłą, bo możesz uszkodzić kształt himezori. Nazywa się to „Tegata ga hairu”.
- W miejscach, w których nie ma tablicy do napinania łuku (tsurukakeita 弦かけ板), oprzyj górny koniec łuku na pokrowcu (yumibukuro) lub podobnym elemencie, uważając, aby nie zadrapać ścian lub innych powierzchni.
Należy uważać, aby nie czegoś nie uszkodzić. Jeśli przypadkowo porysujesz sprzęt, natychmiast to zgłoś i przeproś. W dzisiejszych czasach wiele osób nie zdaje sobie sprawy z tego, że powoduje zadrapania. - Zwróć uwagę na rozciągnięcie i stan cięciwy, oraz czy nie wchodzi lub wychodzi na boki (irikiyumi 入木弓 lub dekiyumi 出木弓).
Zawsze pilnuj, aby łuk był odpowiednio zadbany. - Podczas zakładania i korygowania ustawienia cięciwy często konieczne jest skorygowanie naprężenia poprzez dociśnięcie dolnej części łuku stopą. Ponieważ łuk jest cenny, ważne jest, aby natychmiast wytrzeć (wyczyścić) ten obszar, w którym przyłożono stopę.
Łuk jest świętym obiektem, który trenuje ciało i umysł. Ten akt [oczyszczenia] jest wyrazem nie zaniedbywania naszego ducha. - Postrzępiona cięciwa świadczy o nieodpowiedniej pielęgnacji. Zastosuj magusune (żywicę).
Należy o tym pamiętać podczas używania łuku. Im bardziej postrzępiona [niespójna] jest cięciwa, tym mniej jest wytrzymała i tym łatwiej ją zerwać. Kładąc dolny koniec na ziemi nakładaj kusune od góry do dołu. Nazywa się to „od wrony do demona” 烏から鬼にかける lub „od nieba do ziemi” 地から天にかける. - W przypadku nowej cięciwy na początek użyj [do wiązania] pojedynczego splotu (ichi jū-gake 一重がけ), a gdy [długość] się ustabilizuje i nie będziesz już musiał jej regulować – użyj podwójnego splotu (nijū-gake).
Jeśli zawiążesz podwójnie od początku, spowoduje to uszkodzenie cięciwy podczas poprawek i jej szybsze zerwanie. - Nie trzymaj łuku w innych miejscach niż yazurito (rattan), nigirigawa i cięciwa.
Unikaj zabrudzeń i śladów dłoni na korpusie łuku. - Nie wkładaj tsurumaki do napiętego łuku. Nie należy również wkładać kake między łuk a cięciwę.
Jest to niegrzeczne. Należy pamiętać o ostrożnym obchodzeniu się z łukiem. - Nie dotykaj łuków innych osób bez pozwolenia i nigdy ich nie napinaj.
Jest to cenny łuk innej osoby. Może ulec uszkodzeniu w przypadku nieprawidłowego obchodzenia się z nim. - Gdy organizator (shinkogakari 進行係) wymienia cięciwę z powodu jej pęknięcia podczas zawodów lub egzaminu, w żaden sposób mu nie pomagaj.
Użytkownik, długość i siła naciągu są inne. Uszkodzenie łuku zawodnika byłoby dużym problemem. - Podczas próbnego (bez strzały) naciągania łuku w sklepie z łukami należy poprosić właściciela o pozwolenie i nie naciągać łuku na długość własnej strzały, a jedynie do czubka prawego ramienia (za uchem).
Jeśli naciągniesz łuk wg własnego uznania, możesz go uszkodzić. Jeśli to zrobisz, musisz być przygotowany na pokrycie kosztów. - Gdy łuk ma być pozostawiony naciągnięty przez dłuższy czas, należy zastosować dwie cięciwy.
Jeśli jedna cięciwa pęknie, to druga zapobiegnie [niekontrolowanemu] wyprostowaniu. - Nigdy nie kładź łuku na podłodze ani nie przechodź nad leżącym łukiem.
Chcemy mieć pewność, że łuk jest uważany za święty przedmiot, który ćwiczy umysł i ciało.
Strzały
- Przydatne jest określenie kolejności, w jakiej strzały mają być używane w czasie strzelania, co pomoże ci zrozumieć specyfikę strzały i ułatwi jej naprawę lub modyfikację.
Szczególnie ważne jest zarządzanie strzałami bambusowymi, ponieważ są one podatne na subtelne różnice. - Zbierając strzały, najpierw zabierz strzałę która nie trafiła, następnie te, które są dalej od środka mato.
Ze względu na strzelca strzały blisko środka powinny być wyjmowane później. Jednakże, aby uniknąć uszkodzenia strzał znajdujących się blisko celu za pomocą hakamy itp., należy dokonać oceny [sytuacji] podczas zbierania strzał znajdujących się daleko od celu. - Jeśli strzała utkwi w matowaku należy przytrzymać ramę oboma kolanami, chwycić strzałę u podstawy obiema rękami i wyciągnąć strzałę nie ciągnąc rękoma, rozciągając otwór.
Należy zachować ostrożność, aby uniknąć ryzyka manipulowania strzałą w reakcji na energiczne wyciągnięcie. Ponadto łatwiej jest zastosować siłę, jeśli wyciągasz biodrami.
Jeśli nie możesz łatwo usunąć strzały, poszerz otwór i wówczas usuń strzałę. - Po wyciągnięciu strzał z celu, ustaw je piórami do góry i w stronę kamizy, trzymając yanone niżej w dłoni i zanieś z powrotem do dojo. Nie pozwól, aby strzały klekotały.
Z piórami i promieniami strzał należy obchodzić się ostrożnie, aby ich nie uszkodzić. - O ile to możliwe, zaleca się, aby niższe rangą osoby, inni niż sensei, zmieniali się przy zbieraniu strzał (yatori).
Osoba zajmująca wyższą pozycję powinna zwracać uwagę na działania osób znajdujących się na niższym szczeblu i pamiętać, że jest to sposób na dzielenie się pracą.
Yugake
- Nie zakładaj [bez pozwolenia] cudzej rękawicy ani nie dotykaj tsurumakura.
Materiał jest bardzo wrażliwy. A dotykanie bez pozwolenia jest oznaką braku szacunku dla drugiej osoby. - Zakładanie i zdejmowanie kake w dojo powinno odbywać się przodem do shimoza (unikając kierunku kamiza), siedząc w seiza lub kiza.
Nie należy niepotrzebnie pokazywać wnętrza dłoni innym osobom, a stare przysłowie mówi: „Nie pokazuj nikomu rąk” 手の内は人に見せるな .
Mato
- Kiedy wydajesz z dojo instrukcje, jak trafić w cel, lepiej jest to robić w pozycji siedzącej.
Bądź świadomy etykiety wobec celu, który jest świętym [ważnym] przedmiotem w dojo. Nie przystoi również stać i wydawać instrukcji z zewnątrz.
Inne
- Nie zbieraj strzał ani nie wykonuj żadnych innych czynności, mając na sobie kake, tasuki lub muneate.
Wymienione elementy są narzędziami do strzelania i grzecznie jest je zdjąć podczas wykonywania innych czynności.
Strzelanie
- W publicznych dojo można zobaczyć ludzi ćwiczących (np. przed wydarzeniami) strzelanie czterema strzałami, ale należy powstrzymać się od tego, ponieważ jest to brak szacunku dla innych ćwiczących.
„Przed wydarzeniami” oznacza każdy rodzaj meczu, turnieju czy egzaminu. Jednakże takie argumenty są dopuszczalne, o ile wszyscy obecni wyrażą na to zgodę. - Kiedy udajesz się z wizytą do dojo innego niż twoje własne, nigdy nie strzelaj yotsuya (4 starzał), ale zawsze hitote (2 strzały).
Nie dotyczy to sytuacji, gdy jest porozumienie z innymi osobami w tym zakresie. - Nigdy nie wpychaj się do strzelania (nie strzelaj do zajętego mato). W szczególności nie stawaj do tej samej tarczy co nauczyciel.
Uszkodzenie [cudzej] strzały byłoby bardzo niebezpieczne. Jeśli jednak jest pozwolenie, należy się do niego stosować.
Strzały są bardzo ważne dla łuczników. Często używa się drogich i cennych strzał. - Nie używaj wyrażeń typu: „Ile strzałów oddałeś?” (何本打った). Powiedz na przykład: „Ile razy napiąłeś łuk” (何本引いた) lub „Ile razy strzeliłeś” (何射した).
W odniesieniu do łuku wyrażenie utsu 打つ odnosi się do jego zrobienia [zbudowania].
Przyjmowanie wskazówek
- Otrzymując wskazówki na seminariach itp., powstrzymuj się od przedstawiania kontrargumentów i wymówek.
Seminaria są zasadniczo miejscem nauczania przez instruktora, a nie miejscem dyskusji. Będzie to również uciążliwe dla innych uczniów.
Ważne jest, aby zabrać do domu wszystkie punkty przedstawione przez instruktora, uporządkować je, oddzielić dobre od złych i wykorzystać je jako materiał do ćwiczeń. Niewiele jest osób, które udzielają dobrych rad osobom, które mają wiele wymówek.
Dawanie wskazówek
- Powstrzymaj się od uczenia innych, zwłaszcza gdy obecny jest przełożony i postępuj zgodnie z jego instrukcjami.
Instruktorzy uczą krok po kroku, z perspektywy warunków fizycznych, mechaniki, czasu i wielu innych perspektyw. Proste, trywialne nauki mogą być mylące.
Obserwowanie (mitorigeiko)
- Strzelec nie powinien obserwować celowania strzelca wyższego rangą.
Chyba, że zostanie o to poproszony. - Podczas oglądania występu mistrza (własnego lub klasy hanshi), zawsze siadaj, aby obserwować pokaz. W tym czasie nie obserwuj z przodu (z pozycji shomen). Jednakże, za specjalnym pozwoleniem, możesz stać lub obserwować z przodu.
Ćwicz mitorigeiko zgodnie z zasadami etykiety.
Szczególnie miej na uwadze…
- Musisz nauczyć się jak najlepiej wykorzystać swój trening [praktyka czyni mistrza], zawsze zachowując czysty umysł.
- Łuk jest napinany sercem. Bądź w stanie zrelaksować się podczas kai.
Jeśli będziesz walczyć z łukiem, nie zaznasz spokoju ducha. Gdy kości absorbują siłę łuku, powstaje poczucie relaksu. - Ćwicząc, skupiaj się na podstawach. Musimy pamiętać, aby nie być uprzedzonym do technik, które koncentrują się tylko na celu, ale pamiętać też, aby trenować umysł i technikę jako jedność.
Ducha kultywuje się poprzez odpowiednie techniki, a techniki stają się prawdziwymi technikami poprzez ducha.
Zanotowałem powyższe rzeczy, których nauczyłem się od moich nauczycieli i sempaiów, aby przekazać je moimi kohaiom. Proszę nie ignorować ich i mieć na uwadze. Mam też nadzieję, że zostaną przekazane kolejnym pokoleniom.
Nobuyuki Kamogawa
P.S. W akapicie o cięciwie wspomniane są dwa sposoby wiązania pętelki cięciwy pokazane na obrazku poniżej (ze strony デビール田中の弓道のすすめ).