Yojikugo 四字熟語 to japońskie czteroznakowce. Frazy, które czasem można przetłumaczyć dosłownie, ale częściej są to idiomy, odpowiedniki naszych przysłów, „złote myśli” albo wręcz mikro-poezje. Kategoria dość ważna, bo często wykorzystywana w japońskiej kaligrafii do umieszczania na zwojach, tabliczkach, wachlarzach.
Pewnie kojarzycie niektóre z nich:
一期一会 – ichogo ichie – dosł. jedna chwila, jedno spotkanie („żyje się raz”, „korzystaj z okazji”)
一石二鳥 – isseki nichō – dosł. jeden kamień, dwa ptaki („upiec dwie pieczenie przy jednym ogniu”)
十人十色 – jūnin toiro – dosł. dziesięć osób, dziesięć kolorów („ilu ludzi, tyle opinii”)
一日一歩 – ichinichi ippo – dosł. jeden dzień, jeden krok („powoli do celu”)
異体同心 – itai dōshin – dosł. różne ciało, jednakowe serce („bratnie dusze”)
敬天愛人 – keiten aijin – dosł. czcij niebo, kochaj ludzi (to słynny Saigo Takamori – ostatni samuraj)
Postanowiłem poszperać i sprawdzić ile jest takich czteroznakowców związanych z łucznictwem.
Oto wyniki śledztwa.
弓馬槍剣 kyūba sōken – dosł. łuk, koń, włócznia, miecz czyli podstawowe umiejętności samuraja – szeroko rozumiane sztuki walki. Inna wersja tego samego zwrotu to 弓馬刀槍 kyūba tōsō – dosł. łuk, koń, miecz, włócznia.
傷弓之鳥 shōkyū no tori – dosł. ptak zraniony łukiem – z przypowieści o ptakach, które zostały kiedyś zranione strzałą, a teraz boją się już samego dźwięku cięciwy. O osobie, która doświadczyła niepowodzeń i teraz jest (niepotrzebnie) przestraszona i nadmiernie ostrożna. Może odpowiednik „dmuchania na zimne przez kogoś, kto się raz sparzył”?
鳥尽弓蔵 chōjin kyūzō – jeśli zestrzelisz już wszystkie ptaki (niepotrzebny) łuk zostanie schowany. Po osiągnięciu celu, ci którzy byli do tego potrzebni – zostaną zwolnieni.
良弓難張 ryōkyū nanchō – dobry łuk trudno się naciąga. Utalentowani ludzie są trudni we współpracy, ale jeśli się to dobrze zrobi, są bardzo przydatni. Trudno jest mocno napiąć silny łuk, ale jeśli potrafisz go rozciągnąć, możesz wywierać wielką siłę.
嚆矢濫觴 kōshi ranshō – dosł. gwiżdżąca strzała i źródło. Gwiżdżąca strzała (kaburaya) była używana jako sygnał do rozpoczęcia bitwy. Początek czegoś, pochodzenie.
桑弧蓬矢 sōko hōshi – dosł. łuk z morwy, strzała z yomogi (bylica japońska Artemisia princeps). Wyznaczenie sobie celu na przyszłość, aspiracje w życiu.
桃弧棘矢 tōko kyokushi – dosł. łuk z brzoskwini, strzała z ciernia (obie rośliny były używane jako amulety). Cierpieć z powodu katastrofy, znosić porażkę.
砲刃矢石 hōjin shiseki – dosł. działo, ostrze, strzała, kamień. Prowadzić wojnę, toczyć boje, działać siłą.
無理矢理 muri yari – rządzić z pozycji siły, robić coś wbrew własnej woli, pod przymusem
滅多矢鱈 metta yatara – dosł. marnować wiele strzał na dorsza (coś pospolitego). Być lekkomyślnym, niewybrednym
三矢之戒 sanshi noimashime – dosł. zasada trzech strzał. Jedna strzała jest łatwa do złamania, ale trudno ją złamać, jeśli trzy są połączone razem. Z opowieści o trzech braciach, którzy musieli nauczyć się współpracować.
暗箭傷人 ansen shōjin – dosł. strzała w ciemności, ranna osoba – skrycie kogoś zranić, skrzywdzić, okraść
一箭双雕issen sōchō – dosł. dwa orły jedną strzałą. Załatwić dwie korzyści za jednym zamachem, upiec dwie pieczenie przy jednym ogniu. Ale też dać z siebie wszystko, postarać się.
光陰如箭 kōin jozen – dosł. czas (leci szybko) jak strzała
千射万箭 sensha bansen – dosł. tysiąc strzałów, dziesięć tysięcy strzał. Ilekroć strzelasz, nawet jeśli wystrzelisz tysiąc lub dziesięć tysięcy strzał, nie możesz zaniedbać tej jednej, która masz teraz. Nie powinno się iść na skróty ani zakładać czegoś z góry. Ani liczyć, że będzie jeszcze jedna strzała…
A kojarzycie co jest na naszym zwoju pełniącym obowiązki kamizy?
以心伝心 ishin denshin . Czyli…??? ?
A Wy macie jakiś ulubiony czteroznakowiec? Jeśli nie – możecie coś wyszperać na tej stronie. Może się przyda na koszulkę?